راهنمای مطالعه متن
لوله داربستی یا لوله 5، ورق سیاه گرم نورد می باشد که غالباً ضخامت 2 و 2.5 میلی متر دارند ولی برای ارتفاعات بیشتر از 2 متر، ضخامت بیشتر از 3 میلی متر، مناسب تر می باشد. ضخامت یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در قیمت لوله داربستی می باشد. طول این لوله ها 6 متر و 3 متر است و قطر خارجی لوله ها 48.3 میلی متر یا 2/1 1 اینچ است و به همین دلیل به لوله 5 نیز مرسوم هستند که از قالب و بست تشکیل شده است. کاربرد لوله های داربست در ساخت و تعمیر سازه در ارتفاعات بیشتر از 2 متر می باشد. آشنایی با لوله داربست یا لوله 5 را در مقاله ای با همین عنوان، مطرح نمودیم. آشنایی با لوله داربست و اجزای آن، پیش شرط استفاده از این لوله ها می باشد اما ضروری ترین موضوع، نحوه استفاده ، نکات مهم اجرایی و ایمنی این لوله های داربست می باشد. که کارشناسان شهرآهن، قصد دارند در این مقاله در جهت تکمیل مقالات قبلی، نکات مهم و اجرایی نصب داربست را در اختیار مخاطبان عزیز خود قرار دهند. پیش از یادگیری نکات اجرایی، لازم است با اصطلاحات رایج در نصب و اجرای لوله داربست آشنایی کافی پیدا نماییم.
اصطلاحات رایج در لوله داربست
- بیس پلیت: پایه فلزی برای پخش و توزیع بار که زیر لوله های استاندارد به کار می رود (بین خاک ولوله استاندارد).
- بای لنس: فاصله بین دو استاندارد مجاور در طول و رو به روی داربست.
- برد: چوبی نرم که برای دسترسی به سکوهای کاری و…بکار می روند این چوبها باید در مقابل آتش مقاوم باشند.
- بورد بیر اینترمدیت ترانزوم: لوله ای است که در فاصله بین ladder برای تقویت سکو های کار نصب می شود.
- بریس: لوله های مهاری که به صورت اریب وضربدری بسته می شوند و ساختمان داربست را محکم نگه می دارند.
- باتلرز: لوله ای که خوب با بریس ها محکم شده و در مقابل داربست برای تقویت آن به کار می رود.
- استاندارد: لوله عمودی که برای انتقال بار به سطح زمین بکار می رود.
- لجر: لوله ای افقی که به لوله استاندارد بسته میشود (به وسیله بستهای حامل بار) این لوله ها از خم شدن استاندارد جلوگیری می کند و مانند ساپورتی برای ترانزوم ها عمل می کنند همانند brace.
- ترانزوم: لوله ای که استاندارد بیرونی را به استاندارد درونی متصل می کند این لوله بین ledger قرار گرفته و سکوی کار را درست می کند.
- نید ترانزوم: ترانزومی که از داربست بیرون آمده باشد … .
- لیفت: مجموعه ای است از لجرها وترانزومها و تخته های حامل که یک سطح افقی برای داربست را تامین می کنند.
- نود پوینت: محل اتصال ترانزوم، لجر واستانداردها به یکدیگر را گویند.
- کاستور: چرخ گردانیست با ابزار قفل کن که به پایه استاندارد بسته شده و برای حرکت داربست بکار می رود.
- توی برد کلیپ: گیره نگه دارنده قرنیز.
- کوپلر: بستی است که که برای اتصال وبستن دو لوله به یکدیگر در داربست بکار می رود که به دو نوع هستند ,حامل بار وغیر حامل بار.
- گارد ریل: لوله ای است که از داخل داربست برای جلوگیری از سقوط افراد بسته میشود. (معمولا در ارتفاع ۹۱ و۴۷ سانتیمتری از کف محل کار)
- هوپ آیرون: تسمه ای فلزی که به سر تخته داربست می بندند که از جدا شدن وشکاف برداشتن تخته ها جلوگیری کند.
- اکسز پلت فرم: سکوی ساخته شده از چوب که محل ورودی نردبان را تامین می نماید.
- پانچئون: لوله ای عمودی که در پایین ترین انتهای خود با کوپلرها به لوله افقی وصل شده که بار را مستقیما به بیس پلیت و یا زمین نمی فرستد.
- راکر: لوله حامل بار که به شکل اریب است و برای تقویت داربست بکار می رود.
- اسکاف تگ: اتیکتی که در تمام راههای ورودی به داربست نصب میشود و نشان می دهد که داربست در هفته گذشته مورد بررسی قرارگرفته است ودر دو رنگ سبزو قرمز می باشد (سبز داربست ایمن است) (قرمز داربست نا ایمن است).
- اسلیو کوپلر: قطعه ای که دو لوله را به همدیگر وصل می نماید(همراه با مغزی چدنی یا فلز دیگر).
- سول پلیت: تخته الوار کوتاه که زیر بیس پلیت نصب میشود و فشار وارده را توزیع می کند در زمینهای سست و شل کاربرد زیادی دارد.( بین زمین وبیس پلیت قرار می گیرد)
- اسپیگات جوین پین: بستی که در آخر داربست بسته میشود برای اتصال دو لوله داربست به یکدیگر.
- استوپ اند: گارد ریلی است که در انتهای داربست برای جداکردن قسمت بدون تخته بکار می رود و نیز جلوگیری از سقوط افراد.
- تای: لوله ای که برای بستن داربست به یک لنگر بکار می رود.
- تو برد: (قرنیز) تخته ای که در طول لبه سکو برای جلوگیری از سقوط ابزار واشیا به کار می رود.
- یونیت بیم: به منظور ساخت شبکه ای از بیم های ترکیب شده به داربست.
نکات مهم در هنگام اجرای داربست
اجرای داربست امری بسیار مهم بوده و می بایست توسط افراد باتجربه صورت گیرد. اکثر نکاتی که می بایست در مورد داربست ها رعایت شوند، مربوط به دو مورد پایداری و ایمنی هستند. در بخش زیر برخی از این نکات را برای شما شرح می دهیم :
- قطر بیرونی لوله ۴۸٫۳ میلیمتر است
- ضخامت اسمی ۴ میلیمتر است
- استفاده از لوله های خم شده ، برش داده شده توسط حرارت ممنوع است .
- مراقب باشید انتهای لوله شکاف و بریدگی نداشته باشد .
- فاصله لوله های عمودی بین ۱٫۷-۲ متر می باشد .
- فاصله طبقات عمودی بین ۲-۳ متر است.
- فاصله لوله های داربست در عرض سکو ۷- الی ۱۶۰ سانتی متر است .
- بسته به نوع کار و استفاده از داربست فاصله های عمودی و افقی تغییر میکند .
- لوله های عمودی STANDARD OR POLE میگویند .
- به لوله های افقی در طول داربست LEDGER گویند .
- به لوله های افقی در عرض داربست TRANSOM گویند.
- در قسمت های داخلی ساختمان های کم ارتفاع، از داربست های کوتاه و با وزن کم می توان استفاده کرد ، حداکثر ارتفاع مجاز این داربست ها حدود ۳ متر می باشد و همچنین در ساختمان های بلند از داربست هایی با ارتفاع زیاد استفاده می شود ، در این سازه ها از لوله هایی فولادی با قطر ۵ سانتی متر و ضخامت حدود ۴ میلی متر استفاده می گردد ، برای وصل کردن لوله داربست در این سازه ها از بست داربست استفاده می گردد .
- ستون های داربست می بایست روی یک پایه محکم و ترجیحا روی صفحات زیرستون واقع گردند. به همین جهت هرگز نبایست از آجرهای آزاد و یا لایی استفاده نمود.
- فاصله در میان لوله های زیرتخته ای به ضخامت تخته های مورد استفاده بستگی دارد.
- سکوهای کار یا PLATFORM که برای تردد نفرات و جابجایی بار استفاده میشود بر اساس کاربرد آن به ۵ دسته (۶۰۰-۸۰۰-۱۰۵۰-۱۳۰۰-۱۵۰۰ میلیمتر ) تقسیم میشوند.
- تخته های سکوی داربست می بایست به حالت کیپ با یکدیگر به صورت مسدود چیده شوند. هم چنین میزان هم پوشانی انتهای تخته های سکو روی لوله زیر تخته ای، نبایستی از چهاربرابر ضخامت آن ها بیشتر باشد. در شکل بالا این مورد نیز مشاهده می گردد.
- حداقل میزان پهنا برای سکو تنها برای ایستادن در حود ۰٫۶۲۵ متر بوده و این میزان برای قرار داردن مصالح ۰٫۸۵ متر در نظر گرفته می شود.
- روی تمامی سکوها با ارتفاع بیش از دو متر، می بایست از تخته پنجه استفاده نمود. عمق این تخته ها باید در بالای سطح فوقانی سکو حداقل ۲۰۰ میلیمتر باشد.
- پایه های عمودی داربست یا همان لوله های استاندارد نقش مهمی در استحکام داربست دارند که حداکثر فاصله آنها از هم ۲ متر می باشد .
- داربست خوب داربستی است که شما تمامی پایه های استاندارد را در یک خط مستقیم مشاهده کنید .
- بستهای با زاویه قائم :برای اتصال لوله های داربست در حالت عمود بکار میروند .حداکثر بار قابل قبول برای این بستها 3.6 کیلو نیوتن می باشد .
- لجر LEDGER لوله های افقی که برای استوار ماندن لوله های عمودی برای تحمل بهتر بکار میرود هم چنین برای جلوگیری از خم شدن لوله های افقی (ترانزوم )هم بکار می رود .
- بست های PUT LOG COUPLER یا بست تخته برای اتصال ترانزوم ولجر بکار برده میشود .
- حداقل بار ایمن برای این بستها 0.53 کیلو نیوتن می باشد .
- ترانزوم لوله استاندارد بیرونی را به استاندارد درونی نصب میکند این لوله از عرض لجر عبور کرده ومحل کار را می سازد .
- تخته داربست با طول کمتر از 5.1 متر حداقل به ۲ میله ساپورت زیری نیاز دارد ولی برای طولهای بیشتر از 5.1 متر حداقل به ۳ میله ساپورت نیاز دارد .
- پین های اتصال JOINT PIN قطعه ای است که برای اتصال دو لوله طولی به همدیگر مورد استفاده قرار میگیرد.
- لوله اتصال SLEEVE COUPLER برای اتصال دو لوله طولی به همدیگر مورد استفاده قرار میگیرد .که به دو کلاس تقسیم بندی میشود .
- کلاس اول : SWL ;1.5 KN
- کلاس دوم : SWL;3 KN
- بریس BRACE یا همان لوله های مهاری که به شکل ضربدری به داربست زده میشوند تا مقاومت داربست بیشتر شود .
- بریس های بیرونی FACED BRACE که هر ۱۰ متر بسته میشود .
- بریس های داخلی که لجر به لجر ودر فاصله استاندارد ها بسته میشود .
- بست ها دو نوع هستند. ۲ پیچ و ۴ پیچ که هر کدام به ثابت و گردون تقسیم بندی میشوند .
- بستهای مورد استفاده در بریس از نوع SLEEVE COUPLER می باشند
- استفاده از بستهای SPIGOT در بریس ها مورد تایید نیست .
- بستهای گردان برای استفاده در زاویه های مختلف از آنها استفاده میشود دارای SWL 5.3 KN می باشند.
- بستها عموما از نظر جنس در دو نوع چدنی و فرج هستند
- بستها باید بطور مرتب روغن کاری شده و در مخلوط مناسبی از گازوییل و روغن نگهداری شوند .
- نردبان خطرناکترین قسمت یک داربست می باشد .
- زاویه مناسب پایه های نردبان و زمین بین ۶۸-۷۵ درجه می باشد .
- به ازای هر ۴ متر ارتفاع ۱ متر پایه های نردبان به عقب کشیده میشود .
- رامپ های با ارتفاع 1.8 متری یا بیشتر باید نرده محافظ داشته باشند.
- حداکثر شیب رامپ ها بیش از 20 درجه نسبت به افق می باشند
- نردبان در اشکال مختلف ساخته وکاربرد های متفاوت دارند.
- حتما قبل از کار تمام اجزای نردبان بازرسی شود .برای کارهای برقی حتما از نوع عایق آن استفاده شود .
- نردبان مورد استفاده در داربست فلزی بوده و باید ۱ متر از محل کار بلند تر باشد .
- از نردبانهای چوبی و کوتاه برای کار استفاده نکنید.
- بالا وپایین نردبان را به جای محکم ببندید .
- موقع بالا وپایین رفتن حتما صورت شما روبه نردبان باشد.
- از هردو دست خود برای بالا رفتن استفاده نمایید .
- همراه داشتن ابزار در دست هنگام بالارفتن/پایین آمدن از نردبان ممنوع است.
- هرگز از لوله های داربست بالا وپایین نروید .
- کمر کشها و حفاظ پاگیر حتما نصب شود تا نفرات به ایمن بودن داربست مطمئن باشند .
- پله ها بهترین وسیله برای دسترسی ایمن به بالای سکو میباشند .
- یه ازای هر ۲ متر ارتفاع ، ۶-۷ پله در نظر گرفته میشود .
- فاصله بین پله ها ۲۵-۳۰ سانتی متر بوده وعرض ورودی پله ها بین ۶۰-۱۲۰ سانتیمتر می باشد
- در هر ۲ متر ارتفاع وادامه پله ها حتما یک پاگرد جهت رفع خستگی باید در نظر گرفته شود .
- پله ها حداقل ۲۰ سانتیمتر بوده ودارای دستگیره وحفاظ پاگیر می باشند .
- پله ها مبادی ورودی داربست بوده وعلایم هشدار دهنده در آنجا جهت رویت همگان نصب میشوند .
- در شیبهای ملایم و بنا به ضرورت گاهی به جای پله ها از سطح شیبدار استفاده میشود .
- پله ها در سازه های دایمی بطور عمود بوده و از ارتفاع ۲ متر به بالا دارای پشت بند هستند .
- اگردر روی پله از تخته برای عبور مرور بهتر استفاده میکنید حتما آنرا با سیم محکم ببندید .
- تخته های داربست روی سکو وپاگردها را پوشانده ودر دو انتها دارای لب بند یا تسمه فلزی هستند .
- عرض سکو از ۶۰-۱۵۰ سانتی متر بسته به نوع کار تغییر می کند .
- دو طرف و وسط تخته ها باید بر روی لوله های داربست TRANSOM قرار گیرد .
- طول این تخته ها ۴متر می باشد وبسته به ضخامت آنها از طول ۱ الی5.3 متر را پوشش می دهند .
- عرض تخته ها از ۲۲٫۵-۲۵ سانتیمتر میباشد .
- ضخامت تخته ها بسته به نوع استفاده از ۳۲-۶۳ میلیمتر می باشد .
- در کنار سکوی کار قرنیز قرار گرفته و از افتادن اشیاء جلوگیری میکنند وبه آنها TOE BOARD گفته میشود عرض تخته های قرنیز بین ۱۵-۲۵ سانتی متر می باشد .
- فاصله بین تخته ها بر روی سکو نباید بیش از ۲٫۵ سانتی متر شود .
- تخته ها در طول سکو برای این که پاگیر نشوند باید روبه روی هم باشند اما بنا به ضرورت بین ۲۵-۴۵ سانتی متر میتوانند همدیگر را پوشش دهند .
- یک سکوی مناسب می بایست در هر متر مربع بین ۱۵۰ -۲۵۰ کیلوگرم وزن را تحمل نماید .
- یکی از نکات ایمنی که در هنگام کار با داربست لازم است رعایت شود استفاده از کفش های غیر لغزنده می باشد ، همچنین در هنگام کار بایستی از کمربند ایمنی استفاده شود
- ورود و خروج به سکوی کار نیز بایستی از طریق راه های ایمن صورت گیرد و نردبان ورودی به سکوی کار نیز بایستی به طور مطمئن به سکوی کار متصل گردد. لازم به ذکر است که حدود ۲۰ درصد خسارات ناشی از این سازه در هنگام نصب و برداشت آن می باشد ، بنایراین فراهم کردن سکوی کار مناسب برای کارگر از الزامات مهم نصب داربست می باشد .
- اگر تخته های داربست به خوبی با طناب یا تسمه متصل نشوند به آسانی لیز خورده و موجب خسارات جدی در حین ساخت و ساز می گردد ، بنابراین بازرسی تخته ها پیش از نصب از الزامات ایمنی این سازه ها است
- بارگذاری بیش از حد بر روی داربست ها نیز موجب خمش زیاد تخته ها می گردد ، بارگذاری بار زیاد بر روی این سازه در نهایت منجر به واژگونی داربست ها خواهد شد
- توجه داشته باشید که در هنگام نصب داربست ها با خطوط الکتریکی بالای آن ها تماس پیدا کرده و ممکن است سبب خسارت گردند ، بنابراین این مساله پیش از نصب داربست باید به خوبی بررسی گردد.
- هرگز در کار داربست بندی دخالت نکنید .
- پرتاب کردن هرگونه وسیله، ابزار و …از بالای داربست به پایین ممنوع است .
- استفاده از قطعات معیوب و شکسته ،خمیده وخراب در داربست ممنوع است .
- لوله های داربست از جنس فلز بوده وبسیار محکم ومقاوم می باشند .
نکات ایمنی مهم در زمان نصب داربست
استفاده از داربست در ساختمان‌ها برای ارتفاعات بالا اجتناب‌ناپذیر است و نیاز به رعایت نکات فنی و ایمنی دارد. در این متن، نکات مهم در نصب و استفاده از سیستم داربست در ساختمان‌ها بررسی میشود تا ایمنی و کارایی این سازه موقت تضمین شود.
نکات فنی در نصب داربست
نکات فنی در نصب داربست شامل:
تیرها و پایه‌ها
-
تیرهای افقی باید حداقل به 3 پایه عمودی متصل و محکم شوند.
-
پهنای جایگاه کار نباید از 0.5 متر کمتر باشد.
-
فاصله عمودی بین تیرهای افقی نباید بیشتر از 2 متر باشد.
الوارها و ضخامت
- الوارهای جایگاهی باید دارای عرض حداقل 25 سانتیمتر باشند.
- ضخامت الوارها نباید کمتر از 5 سانتیمتر باشد.
فاصله بین اجزا
- بین پایه‌های عمودی برای کارهای سنگین فاصله بیش از 1.8 متر نباید باشد.
- فاصله الوارها با سطح تکیه‌گاه باید 30 سانتیمتر باشد و با سیم‌های ضخیم محکم گردیده باشد.
قوانین ایمنی
- داربست باید توانایی تحمل 4 برابر وزن خود را داشته باشد.
- بین پایه‌های نردبان حداکثر فاصله 30 سانتیمتر باشد.
- سکوها باید به وسیله گاردریل یا نرده‌های حفاظتی مجهز شوند.
نکات ایمنی در نصب داربست
در نصب داربست، رعایت نکات ایمنی اساسی است، این نکات شامل:
صعود به داربست
-
برای صعود به داربست از نردبانهای مناسب استفاده کنید.
-
زاویه بین نردبان و سطح افق باید 75 درجه باشد.
قوانین ایمنی
- از قانون سه نقطه اتکا برای صعود استفاده کنید.
- بستها نباید از جنس چدن باشند و قطعات داربست نباید رنگ شوند.
- فاصله بین داربست و خطوط برق باید حداقل یک متر باشد.
کنترل کیفیت
- بستها و تیرها باید به مرور زمان کنترل شده و کیفیت آنها بررسی شود.
استفاده در شرایط خاص
- در شرایط نامساعد آب و هوایی کار روی داربست متوقف شود.
نتیجه‌گیری
با رعایت نکات فنی و ایمنی در نصب و استفاده از داربست، امکان انجام کارها در ارتفاعات بالا به صورت ایمن و کارآمد فراهم میشود. این تدابیر، از دید ایمنی کارکنان و کارایی پروژه‌ها، اهمیت زیادی دارد و نقش کلیدی در موفقیت اجرای پروژه‌های ساختمانی ایفا میکند. فروشگاه شهرآهن عرضه کننده انواع لوله فولادی چون لوله مانیسمان، لوله درزدار، لوله داربستی و... است. قیمت لوله مانیسمان، قیمت لوله درزدار و... در شهرآهن طبق قیمت تعیین شده روز کارخانه است. با شهرآهن لوله فولادی مدنظر خود را بخرید، همچنین برای اطلاع از نحوه صادرات لوله به بخش صادرات در شهر آهن مراجعه فرمایید.
