آزمایشات بتن
- آزمایش تعیین زمان گیرش سیمان هیدرولیکی به وسیله سوزن و یکات
- آزمایش تعیین استاندارد برای مشخص کردن جرم حجمی سیمان
- آزمایش تعیین استاندارد غلظت نرمال سیمان هیدرولیکی
- آزمایش تعیین استاندارد مقاومت کششی ملات سیمان
- آزمایش تعیین استاندارد مقاومت خمشی ملات سیمان هیدرولیکی
- آزمایش تعیین استاندارد برای نرمی سیمان پرتلند با استفاده از دستگاه نفوذپذیری هوا
- آزمایش تعیین استاندارد دانه بندی مصالح سنگی ریزدانه و درشت دانه به توسط الک
اسلامپ بتن با توضیحات و ضمائم کارگاهی:
بتن ترکیبی از مصالح سنگی، سیمان، آب و سایر افزودنی های مجاز است. اسلامپ نوعی آزمایش است که توسط آن می توانیم ب مقدار روان بودن بتن را اندازه بگیریم، که این عمل توانایی پیش بینی وضعیت مقاومت بتن را تا حدودی برای سیستم نظارت پروژه مقدور می نماید. شرح آزمایش اسلامپ: الف – وسایل مورد نیاز: -دستگاه نمونه گیری اسلامپ: شامل: یک سینی فلزی به ابعاد (40*40) یا (50*50) که محل قرار گرفت یک پایه (میلگرد) در آن تعبیه شده است. مخروطی فلزی به ارتفاع 30 سانتیمتر، که قطر قائده پائین آن 30حدود سانتیمتر و قطر قائده بالای آن 10 سانتیمتر می باشد و دارای دو دستگیره در دو می باشد. -میلگردی (به عنوان پایه سنجش ارتفاع بتن) به طول تقریبی 35 سانتیمتر که در یک سر آن خطکشی به عرض 5 سانت قرار دارد، به صورتی که پس از قرار گرفتن این میلگرد در محل خود بر روی سینی، ارتفاع مابین سینی تا زیر خط کش حدود 30 سانتیمتر که(برابر ارتفاع مخروط)می باشد است. -یک عدد میلگرد ساده به طول 40 الی 50 سانت که برای متراکم کردن بتن داخل مخروط بکار می رود. -وسیله سنجش ارتفاع، - ترجیحا یک عدد متر کوچک -. ب – روش آزمایش: در کارگاه ها زمان بتن ریزی قسمت های مختلف یک سازه، آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک بر اساس اُردر صادر شده از طرف پیمانکار - (که در پروژه های خاص و بزرگ بایستی به تائید دستگاه نظارت کارگاه نیز رسیده باشد) – نسبت به اخذ یک یا چند نمونه بتن از محل بتن ریزی اقدام می نماید که در هر بار نمونه گیری از مراحل بتن ریزی می بایست آزمایش اسلامپ انجام شود و نتیجه آن در گزارش آزمایش به طور کامل ذکر گردد. تعداد دفعات نمونه گیری هر قسمت از سازه – با توجه به مقدار بتن ریزی – در نشریه 101 سازمان برنامه و بودجه ذکر گردیده است. به عنوان مثال: در بتن ریزی فونداسیون می بایست به ازاء هر 50 الی 100 متر مکعب بتن با تشخیص ناظر مقیم درکارگاه یک سری نمونه گیری از بتن صورت گیرد. در بتن ریزی ستون ها می بایست از هر 50 متر مکعب بتن ریزی، یک نمونه بتن اخذ گردد. در بتن ریزی دال ها می بایست از هر 30 متر مکعب بتن ریزی، یک نمونه بتن اخذ گردد. نکته: زمان و مکان اخذ نمونه بارگیری از بتن با توجه به حساسیت مکانی بتن ریزی و یا شکل ظاهری بتن، به تشخیص کارشناس آزمایشگاه و یا ناظر مقیم پروژه می باشد. 
بر روی مقدار حجم از بتنی که برای نمونه برداری از مجموعه بتن موجود از پای کار جدا نموده ایم، قبل از انجام نمونه برداری، بایستی آزمایش اسلامپ با دقت انجام گیرد. برای این منظور ابتدا مخروط اسلامپ را روی سینی مشخص شده مستقر می نماییم سپس توسط وسیله ای مناسب که ترجیحا یک بیل دستی کوچک با عرض کمتر از 10 اقدام به پر کردن مخروط می نمائیم. این عمل می بایست در سه مرحله صورت گیرد که در هر مرحله یک سوم از ارتفاع مخروط را که برابر 10 سانت می باشد با بتن پر نموده و نسبت به ویبره یا متراکم کردن بتن با میله مخصوص اقدام می گردد. روش تراکم بتن به این صورت می باشد که در هر مرحله از سه مرحله فوق بایستی 25 بار میله تراکم را در داخل بتن فرو ببریم که این عمل به صورت دایره وار و از بیرون دایره به سمت داخل – تا محل مرکز دایره - صورت می پذیرد. نکته مهم: در مرحله اول می باست عمق فرو رفتن میله تراکم در داخل بتن به اندازه عمق بتن و تا کف باشد، اما در دو مرحله بعد بایستی به جهت حصول پیوستگی در میان دو لایه به اندازه تقریبی 3 الی 5 سانت میله تراکم را در داخل لایه زیرین فرو برده و بدین ترتیب نسبت به نواخت 25 ضربه – به شرح فوق – اقدام می نمائیم. پس از اتمام سه مرحله فوق و پر شدن مخروط توسط یک خط کش فلزی و یا هر نوع وسیله ممکن، سطح بتن را صاف نموده تا با لبه قائده بالایی در یک تراز قرار بگیرد. پس از این مرحله از دستگیره های کناری مخروط گرفته، چفت و بست مخروط به سینی را باز می کنیم و به آرامی ، با سرعتی ملایم و ثابت، به دور از هر عجله ای، به صورت قائم مخروط را از روی بتن بر می داریم. چسبندگی بین بتن و جداره داخلی مخروط باعث این می شود که مخروط در هنگام بالا آمدن از یک سو تمایل به چسبیدن به بدنه بتن، سر خوردن روی آن و بالا آمدن را داشته باشد که این مساله در نتیجه آزمایش و عدم حصول نتیجه دقیق و واقعی اثر گذار خواهد بود. اپراتور آزمایشگاه می باست با دقت و قدرت سعی در قائم بالا آوردن مخروط داشته باشد تا از بروز مشکل جلوگیری کند. پس از برداشتن مخروط، بتن مقداری افت خواهد کرد، پایه میله ای که به سر آن یک خط کش وصل است را چرخانده و دقیقا بر روی بتن قرار می دهیم تا ارتفاع ریزش بتن را به دست آوریم. توسط متر، ارتفاع مابین سطح بالای بتن تا زیر خط کش فلزی را اندازه گرفته و عدد بدست آمده را به عنوان عدد اسلامپ ثبت می کنیم.
نکته مهم: پس از ریزش نمودن، در بیشتر اوقات مشاهده می شود که ریزش به صورت مایل صورت می گیرد، در این صورت به جهت سنجش ارتفاع ریزش بتن، حد وسط بالاترین و پائین ترین نقطه از سطح بتن را ملاک عمل سنجش در نظر می گیریم. مقدار آب موجود در بتن عامل اصلی روانی (اسلامپ کم یا پائین) یا سفتی (اسلامپ بالا) در بتن می باشد. این نکته را نباید فراموش نمائیم که هرقدر مقدار آب در داخل بتن کمتر باشد، البته تا حدی که سبب سفتی بیش از حد بتن نشود و مانعی بر سر راه ویبره نمودن صحیح و اصولی بتن نباشد، مقاومت فشاری حاصله بتن بیشتر خواهد شد. برای بتن ریزی در محل هایی که تراکم آرماتور زیاد بوده (مثلا در ستون ها و پایه های پل های بزرگ با تراکم آرماتور بالا و اشکال هندسی خاص) و یا امکان ویبره بتن محدود و یا غیر ممکن می باشد (به عنوان مثال در بتن ریزی شمعها) می بایست از بتن روان استفاده نمود، اما اشکالی که در اینجا وارد است این است که استفاده زیاد از آب سبب افزایش نسبت آب به سیمان در بتن و در نهایت کاهش مقاومت حاصله از آن می گردد. توضیح دیگر بر این واقعیت این است که؛ وجود مقدار زیاد آب در داخل بتن باعث می شود تا پس از گرفتن بتن و خشک شدن آن، تبخیر و جذب آب موجود باعث ایجاد خلل و فرج بیش از حد نیاز در داخل بتن شده که این امر در نهایت موجب ضعف مقاومت فشاری در بتن خواهد بود. به همین دلیل امروزه در مواردی که استفاده از بتن روان (با اسلامپ پائین) ضرورت داشته باشد، می توان از مواد مضافی که خاصیت روان کنندگی دارند استفاده کرد. در بتن های سازه ای ایده آل ترین میزان اسلامپ، عدد 4 یا 5 است، در این حالت بتن هم ویبره خور مناسبی دارد و هم روند کسب مقاومت آن – صرفنظر از سایر فاکتورهای موثر در مقاومت نهایی بتن – بسیار مطلوب و ایده آل می باشد. این عدد چنانچه تا سقف 8 یا 9 بالا بیاید، و مصالح سنگی ریزدانه بتن از ارزش ماسه ای بالایی برخوردار باشد، و همچنین سیمان مناسبی نیز ئر آن به کار گرفته شده باشد دچار مشکل نخواهیم شد و نتیجه نهایی به دست خواهد آمد. در بتن ریزی شمع های عمیق نیز از اسلامپ 15 بهره می برند. چنانچه میزان اسلامپ حوالی عدد، 17 یا 18 و یا پائینتر باشد، یعنی پس از برداشتن مخروط بتن به اصطلاح وا برود، به آن اسلامپ ریزشی گفته می شود. دراکثرقراردادهای عمرانی کشور، ضوابط و مقررات، آئین نامه های رایج به خصوص آئین نامه بتن ایران جزء مشخصات فنی پیمان بوده و رعایت آنها بسیار ضروری است.
پذیرش بتن در کارگاه براساس نتایج آزمایش فشاری نمونه های برداشت شده از بتن مصرفی صورت می گیرد. دراکثر طرحها عمرانی کشور و آزمایشگاه ها روش b.s.1881 با قالب مکعبی نمونه گیری شده انجام و نسبت به حجم بتن مطابق بند 6-5-1-2 آئین نامه بتن ایران می‌باشد: الف ) برای دالها و دیوارها ، یک نمونه برداری از 30 مترمکعب بتن یا 150 مترمربع سطح ب ) برای تیرها و کلافها درصورتی که جدا از قطعات دیگر بتن ریزی می شوند ، یک نمونه برداری از هر یک صد مترطول ج ) برای ستونها ، یک نمونه برداری از هر50 مترطول براین اساس و روش فوق حداقل شش نمونه مکعبی از حجم بتن به ترتیب: یک نمونه (یک آزمونه ) ـــــــــــــــــــــــــ 7 یا 11 روزه سه نمونه (سه آزمونه ) ـــــــــــــــــــــــ 28 یا 42 روزه یک نمونه (یک آزمونه ) ـــــــــــــــــــــــ 90 یا 125 روزه یک نمونه (یک آزمونه ) ــــــــــــــــــــــــ کنترل یا آگاهی به عبارت دیگر حداقل شش نمونه (آزمونه ) از هربتن در مدت تخلیه اش بصورت تصادفی، با رعایت بند 6-5-1-2 حجم بتن برداشته شود. با نمونه های فوق طبق ردیف ب بند 6-5-2-1 و بند 6-5-2-2 می توان از نمونه ها ( آزمونه ها ) نسبت به ارزیابی پذیرش بتن اعلام نظر شود ولی مغایر با ردیف الف بند 6-5-2-1 و بند 6-5-1-1 و بند 6-5-1-5 است.
